EtnoKraków/Rozstaje 2025: karnet | piątek | Bilety Online, Opis, Recenzje | 2025, 2026

Wędrowiec | Chvost | Non-adaptive Dance Music

WĘDROWIEC

Nie traktują muzyki obrzędowej jak muzealnego eksponatu. Ożywiają ją, dodając do niej współczesne brzmienia i improwizacje. Inspiruje ich również minimal music i doświadczenia teatralne. To powrót Wędrowca na Rozstaje po dwudziestu latach. Posłuchajcie ich intrygującej i dojrzałej opowieści!

Wędrowiec to grupa muzyczna, która czerpie z tradycyjnej muzyki obrzędowej Polski centralnej łącząc je ze współczesnymi elementami i formami ekspresji artystycznej. Inspiracje znajdują w melodiach zapisanych przez Oskara Kolberga i w nagraniach archiwalnych, nadając im nowe życie i reinterpretując je na swój sposób. Członkowie Wędrowca nie traktują muzyki obrzędowej jak muzealnego eksponatu. Ożywiają ją, dodając do niej współczesne brzmienia i improwizacje. Inspiruje ich również minimal music i doświadczenia teatralne. Ważnym elementem występów Wędrowca jest nawiązanie do dawnych obrzędów. Nie jest to jednak rekonstrukcja rytuałów, a raczej inspirowana nimi forma dźwiękowego spektaklu. Koncerty Wędrowca to podróż w czasie, pomiędzy światami i doświadczenie dawnych rytuałów w nowoczesnej odsłonie.

Muzycy Wędrowca brali udział wcześniej w wielu przedsięwzięciach muzycznych jak m.in.: Księżyc, Bractwo Ubogich, Kapela Domu Tańca, Kołowrót, Pies Szczeka, Senjawazabawa, Nagrania Terenowe Snów. Jako Wędrowiec zadebiutowali jesienią 2003 roku, a w roku 2004 zdobyli I nagrodę festiwalu Polskiego Radia Nowa Tradycja. Wędrowiec koncertował m.in. na Warsztatach Europejskiej Unii Radiowej w Polskim Radiu, w Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski w Warszawie, Festiwalu Rozstaje w Krakowie, w Szwecji, Niemczech, Francji oraz na Taborze Domu Tańca w Szczebrzeszynie. W 2009 zespół nagrał demo: Wędrują nuk nie używają (Requiem Records, 2019). W 2023 roku zespół zdobył I nagrodę na Turnieju Muzyków Prawdziwych, festiwalu organizowanym przez Filharmonię im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie.

Agata Harz – głos, przedmioty, małe basy
Emilia Herda – głos, przedmioty, piła, bębenek obręczowy
Piotr Herda – skrzypce, altówka, przedmioty
Remek Hanaj – skrzypce, lira korbowa, przedmioty, taśmy, wierszyki

CHVOST

Piszą o sobie tak: Chvost – dawniej chwast, pompon, albo ogon. Pleni się, zarasta, zawadza. Chwosta się wypiera, ignoruje, bezskutecznie zwalcza. Chvost to duet muzyczny tworzony przez wokalistkę Paulinę Bisztygę i producenta muzycznego Minoo. Nadają współczesne brzmienie, podszyte elektroniką, dawnym ludowym pieśniom i zwracają uwagę na to jak bardzo aktualny wciąż jest ich przekaz.

Nieszczęśliwa miłość, przemoc, rodzicielstwo, małżeństwo wyśpiewane w ludowych pieśniach, na progach, ciasnych izbach jak skargę. Znalezione w archiwach, tworzone z chęci poczucia wspólnoty, ale też lekarstwa na współczesne bolączki. Dziś mogą zabrzmieć na różne sposoby, ale tak naprawdę nic się nie zmieniło. Tam gdzie czas przegrywa z sentymentem i zagłusza bezsilne wołanie pojawia się przester. Wśród skrzętnie pielęgnowanych kwiatów wyrasta Chvost.

Paulina Bisztyga mówi: „Muzyka ludowa jest w naszych umysłach przekłamana. Zazwyczaj zna się jedną, wesołą zwrotkę. Prawda jednak zaczyna się dalej, głębiej. Pieśni ludowe, nawet jeśli często wydają się wesołe, wcale takie nie są. Tam wszędzie ścielą się rozstania, żal, przemoc, rozłąka z rodziną, zamążpójście, niekoniecznie z wyboru. Dla wielu był to jedyny środek przekazu i ekspresji, a przy okazji możliwość podzielenia się swoim światem z innymi. Wspólny śpiew był też formą wsparcia i odreagowania trudnej rzeczywistości. W Chvoście szczególne miejsce zajmują historie kobiet, wsadzanych w sztywne gorsety, wpychanych w rolę. Minął czas, ale czy życie tak bardzo się zmieniło?".

Minoo dodaje: „Teksty piosenek ludowych aż trzeszczą od emocji. Chcieliśmy poszukać nieoczywistych rozwiązań i podczas pracy nad materiałem ciągnęło nas w stronę eksperymentowania. Zresztą uważam, że współcześni producenci są trochę jak muzycy ludowi – kreatywność bazuje na improwizacji, znajomość nut nie jest konieczna. Na przestrzeni lat zmieniają się instrumenty, techniki, pojawia się technologia. Ekspresja to jednak coś, co żyje w nas na głębokich poziomach i zawsze znajdzie dla siebie środek".

Paulina Bisztyga – śpiew
Paweł Pruski | Minoo – elektronika

NON-ADPAPTIVE DANCE MUSIC

Dla projektu NDM punktem wyjścia są melodie tradycyjne, grane do tańca na polskich wsiach. Rozpatrujemy je jako świetnie zaprojektowane narzędzia do wprawiania w przyjemność i ekstazę poprzez wir. Przetrwały one w pamięci społeczności wiejskich wiele pokoleń, co wydaje się dostatecznym testem sprawdzającym ich przydatność w tej dziedzinie.

Większość przyjemnych zajęć, takich jak jedzenie czy seks, ma silne związki z przetrwaniem. Takie działania stymulują mechanizmy w mózgu, które rozwinęły się po to, aby nagradzać i stymulować zachowania adaptacyjne. Non-adaptive Pleasure Seeking to klasa zachowań, która prowadzi do przeżywania przyjemności, ale nie łączy się z korzyścią przetrwania. Zachowaniami NAPS mogą być branie heroiny, upodobanie do tłuszczów i cukrów oraz muzyka. Kwestia tego, czy muzyka tradycyjna ma korzenie ewolucyjne, czy raczej chyłkiem uciekła spod młota ewolucji, jest otwarta. Niemniej twórców projektu interesują dalsze losy tego zjawiska. Starają się szukać nowych sposobów, na które muzyka tradycyjna może sprawiać przyjemność, nie zapominając o jej głównym przeznaczeniu. Być może wtedy dalej będzie mogła trwać.

Maria Stępień – skrzypce, bębenek, wokal
Andrzej Józefczyk – komputer, skrzypce, bębenek

Maria Stępień – w 2011 roku usłyszała mazurka po raz pierwszy i od tamtego momentu swoje życie zawodowe i artystyczne poświęciła muzyce tradycyjnej. Trzon jej działalności stanowi wykonawstwo bliskie tradycji i źródeł i granie do tańca. Ten nurt realizuje z takimi zespołami jak Kożuch, Dobrzeliniacy czy Lunaria. Prowadzi szeroko zakrojoną działalność pedagogiczną – warsztaty instrumentalne wykonawstwa muzyki tradycyjnej dla m.in. festiwalu EtnoKraków Rozstaje – Orkiestra Festiwalowa oraz wykłada na studiach podyplomowych w zakresie Muzyki tradycyjnej na Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Nie stroni też od eksperymentów i gra w zespole Radical Polish Ansambl, oraz debiutującym zespołem Non-adaptive Dance Music. Współpracowała z takimi kompozytorami i muzykami jak: Bernhard Lang, Cezary Duchnowski, Marek Pospieszalski, Wacław Zimpel, czy Grzegorz Tarwid.

Andrzej Józefczyk – sprawnie porusza się w polu zarówno muzyki tradycyjnej jak i elektronicznej. Jest zdobywcą nagrody specjalnej na Turnieju Muzyków Prawdziwych (2023) w Filharmonii w Szczecinie oraz autorem pracy inżynierskiej z zakresu Music Information Retrieval, podejmującej temat analizy muzyki za pomocą algorytmów sztucznej inteligencji (Politechnika Wrocławska, 2021). Współpracował z Anią Brodą (muzyka tradycyjna i elektroniczna), a także Daną Vynnytsą w projekcie ethno jazzowym i zespołem “Małe instrumenty” (Wrocław).