Paweł Hulka-Laskowski urodził się w 1881 roku w Żyrardowie jako syn tkacza, potomek braci czeskich, którzy uciekli do Polski przed zagładą. Wcześnie stracił matkę i już w wieku 12 lat podjął pracę w fabrycznym kantorze. Był bardzo zdolny. Sam zaczął się uczyć języków obcych, w tym - ku zadowoleniu ojca - również czeskiego. Z tego właśnie języka dokonał pierwszychudanych przekładów literackich. O zdolnościach młodzieńca usłyszał Karol Dietrych, jeden z właścicieli żyrardowskich zakładów lniarskich, i ufundował młodzieńcowi stypendium naukowe do Heidelbergu. Hulka-Laskowski udał się tam na studia, wkrótce jednak podupadł na zdrowiu i wrócił do Żyrardowa. Po wojnie, w odrodzonej Polsce, Ministerstwo Spraw Zagranicznych powierzyło mu funkcję radcy Poselstwa Polskiego w Pradze. Miał tam obserwować nastroje w związku z konfliktem polsko-czeskim o Cieszyn. Tymczasem w 1883 roku w Czechach urodził się Jarosław Haszek. Ten od początku swoją przyszłość wiązał z literaturą. Pisanie przerwało mu jednak powołanie do wojska. Niezbyt długo walczył na frontach I wojny światowej. Dostał się do niewoli rosyjskiej, a wraz z nim jeden ze szwagrów Hulki-Laskowskiego. Haszek towarzyszom niedoli umilał czas wymyślając przezabawne historyjki o pewnym pacyfiście, jak oni powołanym pod sztandary Jego Cesarskiej Mości. Po wojnie wrócił do Pragi, z nową żoną, choć już tam jedną miał. Szybko jednak okazało się, że pobyt w stolicy zagraża jego życiu, wraz z Jarosławem Panuszką ukrył się więc w Lipnicy. Zamieszkali w budynku gospody. Haszek pisał, Panuszka malował. W konsekwencji w 1923 roku narodziły się "Przygody dzielnego wojaka Szwejka". Książką tą zainteresował Hulkę-Laskowskiego szwagier - ten, który z Haszkiem siedział w niewoli. Hulka szybko zabrał się za przekład. Potem obszedł w Warszawie kilka wydawnictw. Ostatecznie książka ukazała się nakładem "Roju" Melchiora Wańkowicza. Cieszy polskich czytelników do dziś. Paweł Hulka-Laskowski był postacią niezwykłą i dziś niesłusznie zapomnianą. Pisarz, dyplomata dziennikarz, działacz społeczny, obrońca żyrardowskich robotników i rodzinnego miasta doprowadzanego do upadku przez francuskich właścicieli zakładów lniarskich, tłumacz z czeskiego, niemieckiego, angielskiego i francuskiego. W czasie II wojny światowej w rodzinnym Żyrardowie starał się ratować polskich pisarzy i artystów. Utrzymywał się zaś z wypożyczania książek z własnej ogromnej biblioteki. Po wojnie znów znalazł się za południową granicą. Próbował walczyć o Zaolzie i Cieszyn, choć próby te były z góry skazane na niepowodzenie, decyzja bowiem zapadła w Moskwie. On zaś ciężko zachorował. Zmarł w Cieszynie i tam został pochowany. Bardzo intersujący film opowiada o życiu, twórczości i działalności Pawła Hulki-Laskowskiego, a zarazem o czeskim pisarzu, którego dzieło przyswoił polszczyźnie, a także o Polsce międzywojennej i dziejach polsko-czeskiego konfliktu o Zaolzie. O obu bohaterach ze swadą, lecz nie bez zadumy, opowiadają ich wnukowie: Piotr Dudkiewicz i Richard Haszek, a także prof. Rafał Leszczyński, Leszek Mazan oraz autor dokumentu Józef Gębski, który wykorzystał w nim ciekawe archiwalia i fragmenty spektaklu Teatru "Fredreum" z Przemyśla o dzielnym wojaku, tak dalekim polskiej mentalności, a jednak tak bliskim.
Recenzje i opinie: Hulki Laskowskiego przygoda ze Szwejkiem
Brak recenzji