Spis treści
- Wybór sztuki teatralnej
- Casting – wybór obsady aktorskiej
- Próby do spektaklu
- Przygotowanie scenografii i kostiumów
- Kilka chwil przed premierą…
- Gotowe przedstawienie to sukces zespołu teatralnego
Odwiedzając teatr, możecie podziwiać gotową sztukę, w której gra aktorska, dekoracje oraz oprawa muzyczna i oświetlenie są dopracowane pod każdym względem. Stworzenie takiego przedsięwzięcia artystycznego jest jednak długą drogą, wymagającą żmudnych przygotowań. Dowiedzcie się, jak powstają spektakle teatralne!
Wybór sztuki teatralnej
Zanim machina teatralna ruszy pełną parą, najpierw musi zapaść kilka istotnych decyzji. O tym, czy dany spektakl się odbędzie, postanawia dyrektor artystyczny. To on wybiera odpowiedni repertuar, dostosowany do oczekiwań widzów oraz trendów kulturalnych. W niektórych przypadkach to reżyserzy zgłaszają się do dyrektora artystycznego z pomysłem na przedstawienie. Proponują również scenarzystę, obsadę i inne kluczowe osoby potrzebne do stworzenia sztuki.
Wybór sztuki i reżysera to dopiero pierwszy etap przygotowań. Teraz najważniejsze jest stworzenie scenariusza, za który odpowiada scenarzysta. W teatrze wykorzystuje się gotowe dramaty lub ich adaptacje, które dopasowują sztukę do współczesnych realiów i czynią ją bardziej nowoczesną. Scenarzyści mogą również zaproponować własne teksty oparte na koncepcji inspirowanej tekstem literackim, tematem społecznym, problemem artystycznym czy osobistymi doświadczeniami. Czasochłonnym i kosztownym zadaniem jest zdobycie praw do wystawienia sztuki. Teatr może jednak rozpocząć próby jeszcze przed ich uzyskaniem. Na tym etapie planowany jest również budżet, harmonogram prac, umowy i cała logistyka związana z organizacją produkcji artystycznej.
Casting – wybór obsady aktorskiej
Gdy scenariusz jest już gotowy, a decyzja o zorganizowaniu spektaklu została podjęta, przychodzi czas na przeprowadzenie castingu. Zazwyczaj w przedstawieniach biorą udział aktorzy ze stałego zespołu artystycznego danego teatru. Niekiedy jednak do współpracy zapraszani są inni artyści. Podczas castingu aktorzy wcielają się w bohaterów sztuki. Zadaniem reżysera jest znalezienie odtwórców roli, którzy najlepiej odzwierciedlają cechy postaci, mówiąc najprościej, po prostu pasują do danej sztuki.
Teatr to żywy organizm, w którym wszystko musi być dopięte na ostatni guzik. Dlatego niekiedy zdarza się tak, że początkowo wybrana obsada zostaje zmieniona w czasie prób. Powodem tego jest fakt, że aktorzy jednak nie pasują do danej roli lub nie dogadują się z pozostałymi obsadzonymi artystami. W teatrze nie ma miejsca na półśrodki!
Próby do spektaklu
Po wybraniu obsady, mniej więcej trzy miesiące przed planowaną premierą sztuki, odbywają się próby. Co ciekawe, w teatrach muzycznych mają miejsce znacznie wcześniej. Przygotowania do spektaklu rozpoczynają się od spotkania aktorów, scenografa, reżysera światła i kompozytora z reżyserem. Ten opowiada produkcji o swojej wizji, koncepcji. W tym też czasie, aktorzy otrzymują gotowe scenariusze.
Na początku odbywają się tzw. próby stolikowe. Aktorzy wraz z reżyserem zapoznają się ze scenariuszem. Czytają go i dyskutują nad charakterystyką postaci. Reżyser objaśnia obsadzie założenia interpretacyjne. Następnie nadchodzi czas na próby w sali prób. To czas na szlifowanie choreografii i dopracowanie ruchu scenicznego. Przez cały czas trwania prób reżyser może nieco zmieniać swoją koncepcję i wprowadzać poprawki.
Przygotowanie scenografii i kostiumów
Nad spektaklami teatralnymi pracuje sztab profesjonalistów. Nie są to wyłącznie aktorzy i reżyser. Przedstawienie nie wyglądałoby tak dobrze, gdyby nie odpowiednio dobrana dekoracja sceny czy muzyka.
Kiedy aktorzy doskonalą dialogi i grę sceniczną, w tym samym czasie powstaje scenografia i kostiumy. W warsztatach – teatralnych lub zewnętrznych – przygotowywane są elementy dekoracji sceny, szyte lub kupowane są stroje, kompletowana jest ścieżka dźwiękowa, a także rozpoczynają się prace nad oświetleniem. Aby o planowanej premierze dowiedziało się jak najwięcej osób, do pracy wkracza również dział promocji teatru. Projektowane i drukowane są plakaty oraz rozpoczyna się sprzedaż biletów.
Kilka chwil przed premierą…
Najpierw odbywają się tzw. próby stolikowe, potem aktorzy szlifują grę w sali prób. Następnie przygotowania przenoszą się na scenę. W końcu przychodzi czas na próby generalne w otoczeniu pełnej scenografii.
Odtwórcy ról wkładają stroje, przechodzą pełną charakteryzację. Próby obejmują już nie tylko grę sceniczną, lecz także skupiają się na dopasowaniu muzyki oraz oświetlenia. Dźwięki i światło mają ogromne znaczenie w odbiorze przedstawienia. Pozwalają się wczuć w jego klimat. Próby generalne są czasem na ostatnie poprawki. Wyróżnia się także tzw. pełne generalki, czyli próby przed otwartą publicznością. To bardzo ważny etap przygotowań. Co jakiś czas na próbach pojawia się dyrektor artystyczny, który musi ocenić, czy przedstawienie w ogóle nadaje się do pokazania szerszej publiczności. Jeśli spektakl spełnia jego oczekiwania, odbywa się premiera.
Gotowe przedstawienie to sukces zespołu teatralnego
Zasiadając na widowni, skupiamy się wyłącznie na grze aktorskiej. Przedstawienie teatralne nie powstałoby jednak bez udziału szeregu osób. Istotnym członkiem zespołu teatralnego jest inspicjent, który zna każdą sztukę jak własną kieszeń. To osoba, która zza kulis przygląda się przedstawieniu i czuwa, aby przebiegało według planu.
W teatrze pracują także maszyniści, którzy montują i demontują scenografię. Nierzadko robią to w bardzo wczesnych godzinach porannych lub późnych – wieczornych. Odpowiadają również za zmianę dekoracji w czasie przedstawienia. W sztuce teatralnej duże znaczenie mają również detale, czyli rekwizyty. Za ich dobór odpowiadają rekwizytorzy.
Przedstawienia wystawiane są w rodzimym teatrze oraz na wyjazdach, w licznych miastach w Polsce. Logistyką podróży zajmuje się specjalista impresariatu. Warto wspomnieć jeszcze o koordynatorze artystycznym, który synchronizuje pracę w teatrze. Czuwa nad próbami i spektaklami od strony logistycznej. W teatrze pracuje mnóstwo osób, które można wymieniać bez końca. Dzięki nim każda sztuka teatralna wygląda doskonale.
